Je hebt weken en weken hard gewerkt en je kijkt al helemaal uit naar een compleet weekend vrij of die ene vakantie en ja hoor. Heb jij weer, jij bent weer ziek als je vrij bent. Wist je dat ze dit ook wel vrijetijdsziekte noemen? Gelukkig is er een hele goede verklaring voor dat het jou overkomt en dit heeft alles te maken met de balans in je hormonen.
Wat zorgt ervoor dat ik ziek word als ik vrij ben?
Omdat we in onze huidige samenleving en maatschappij te veel en te lang onder hoge druk (kunnen) functioneren raken je hormonen uit balans. En als er één hormoon uit balans raakt, dan gaat de rest ook. Het bekendste stresshormoon is cortisol. Deze is, als je vaak onder hoge druk staat, heel erg hoog en daarom uit balans ten opzichte van je andere hormonen. Naast de hormonale disbalans raakt ook je immuunsysteem ontregeld en gaat de je weerstand achteruit. De hoge cortisollevels en je lage weerstand zorg er, in combinatie met te weinig ontspanning voor, dat je ziek wordt op het moment dat de druk en de stress wegvalt. En die stress valt vaak pas weg op het moment dat je vrij bent, wanneer je een spannende gebeurtenis achter de rug hebt of die ene deadline hebt gehaald. Je voelt letterlijk dat er een last of druk van je schouders valt.
Welke symptomen ervaar je voordat je ziek wordt van stress?
Omdat elk lichaam en ieder persoon uniek is, reageert ook elk lichaam op zijn eigen manier op stress. Het eerste wat er op fysiek niveau gebeurt zodra je cortisol omhoog schiet, is dat je hartslag versnelt, je ademhaling hoger op je borst zit en versnelt, dat je bloeddruk omhoog schiet en je kunt gaan zweten. Dit zijn symptomen die je ook daadwerkelijk voelt als je bijvoorbeeld voor een groep moet presenteren of een nieuwe spannende situatie tegenkomt. De situatie die ik hier schets noemen ze ook wel positieve stress. Dit is oké en niet erg, mits je daarna maar een moment van ontspanning inlast om weer op adem te komen. Maar ervaar je langdurig deze stress dan krijg je vage klachten. Denk bijvoorbeeld aan: vermoeidheid, hoofdpijn, gewichtstoename of gewichtsverlies, hartkloppingen en een gejaagd gevoel, buikpijn, spierspanning in nek en schouders, vergeetachtigheid, piekeren, weinig concentratie en een korter lontje. Je ziet, dat veel symptomen niet meteen te linken zijn aan stress én dat er veel verschillende dingen zijn die je kunt ervaren. Wat jij ervaart hoeft een ander niet zo te ervaren. Bij iedereen uit dit zich op een andere manier en daarom is het lastig om erachter te komen dat je last hebt van stress, overspannenheid of zelfs een burn-out.
Maar hoe voorkom je dat je ziek wordt in je vrije tijd?
Voorkomen is beter dan genezen en ik kan het in deze context niet beter verwoorden. Ik weet namelijk dat jij niet iedere vakantie ziek wilt zijn doordat je onder te hoge druk hebt gestaan. Jij staat middenin het leven en wilt leuke dingen doen in je vrije tijd en vakanties en die wil je niet uitgeblust, vermoeid, met hoofdpijn of zelfs ziek op de bank of in bed doorbrengen. Jij bent klaar met die vrijetijdsziekte en klaar met die al die vage stressklachten.
Onthoud dan dit: je lichaam heeft, net als een auto, een gas- en rempedaal. Je mag de stress zien als het gaspedaal en je ontspanning als het rempedaal. Ben je in levensgevaar en maakt je lichaam daarom cortisol aan? Dan verbrand je dit meteen omdat je daadwerkelijk moet gaan vluchten. Voor alle andere stress die in je hoofd plaats vindt geldt; na een periode van hoge stress én druk zul je ontspanning in moeten lassen. Ontspanning is in dit geval jouw rempedaal.
Tip 1: Onderschat nooit de kracht van je ademhaling. Op het moment dat je druk ervaart of stress hebt gaat je hartslag omhoog en versnelt je ademhaling. Je ademhaling voel je dan op je borst in plaats van op je buik. Om je lichaam weer tot rust te brengen heb je jouw buikademhaling nodig. Heb je moeite om je op je buik te richten, leg dan als steun je handen op je buik en voel hoe je buik uitzet onder je handen als je inademt. Adem vier tellen in door je neus, houd je adem vier tellen vast, adem vervolgens vier tellen uit door je mond en houd weer vier tellen vast. Dit noemen ze ook wel box-breathing.
Tip 2: Het eerste wat vaak wegvalt als je het druk hebt of veel stress ervaart is dat je stopt met bewegen. Er is geen tijd voor die sportles of wandeling, want je hebt het zo druk. Maar juist dan zou je wél moeten gaan. Bewegen is een actieve vorm van ontspanning en helpt je weer om op te laden. Let wel op, als je al overspannen of burn-out bent kan sporten voor je lichaam voelen als stress. Ga dan rustig wandelen, fietsen of doe aan zachtere vormen van beweging zoals yoga.
Tip 3: Blijf je lichaam goed voeden. Als je het druk hebt slaat je lichaam alle energie die niet wordt verbruikt op in je vetreserves. Geen enkele gezonde leefstijl kan op tegen hoge mate van stress/druk. En tóch begint het in de basis met jezelf goed blijven voeden. Want wist je dat een hongerpikkel ook als stress wordt gezien door je lichaam? Blijf jezelf motiveren door gezond te eten en je lichaam te voorzien van de juiste voedingsstoffen. Je doel is om je lichaam te ondersteunen. Focus dus alsjeblieft in een stressvolle periode niet op afvallen.
Tip 4: Heb je moeite met een meditatie of met een ademhaling en vliegt dit je aan? Probeer de stress van je lichaam te schudden. Durf lekker vrij te gaan bewegen door met je handen te schudden of zwaaien, door te springen of dansen. Voel wat je lichaam je aangeeft en durf los te laten. Combineer dit eventueel met neuriën of zingen en geef jouw zenuwstelsel het sein dat het mag loslaten en ontspannen.
Probeer de signalen van je lichaam op tijd op te merken. Zorg dat je de symptomen van stress herkent en voeg de tips toe zodat je hormonen in balans blijven, je immuunsysteem en weerstand niet worden onderdrukt en je niet langer ziek bent tijdens je vakantie. Zorg dat een stressvolle periode jou niet langer beïnvloed maar grijp in voordat het echt te laat is.
Reactie plaatsen
Reacties